USJTL identifika sitiu jeolojia 16 iha Suku Muapitine, Lospalos, Lautem


USJTL || 30/03/2020 - Sitiu Jeolojia 16 hodi suporta bá Turismu Komunitariu (Desa Wisata) iha Suku Muapitine, Postu Administrativu Lospalos, Munisípiu Lautém.

SITIU JEOLOJIA: Lagua Ira-Lalaru, Irapata, Ira Sikiru, Mai Ina Singkhol, Panorama Polje (Situs Polje Struktural), Panorama Foho Paitxau, Fatuk-kuak Kamu, Kuru lakuwaru (Black Cave), Fatuk Kuak Domin, Pehe Fitu (Bee Matan Hitu), Landscape Biosfera,  Permian Site (Geosite Cribas), Triasic Site (geosite Aitutu), Ili Wani Lee (Cave), Matar Loiasu (Rock site), Bee matan Kalipatxa. 

Entre husi sitiu jeolojia 16 iha leten ne'e iha sitiu jeolojia 1 (konsidera bá iha nivel Global), no iha sitiu jeolojia 4 (konsidera bá iha nivel Nasionál), nomós sitiu jelolojia 11 (konsidera bá iha nivel Lokál). Konsiderasaun sitiu jeolojia sira ne'e bazeia bá estandarzasaun husi USJTL ne'ebé prepara ona antes hodi sai hanesan matadalan bá identifikasaun sitiu jeolojia iha territóriu Timor-Leste. Jeralmente, Implementa estandarizasaun bá identifikasaun sitiu jeolojia iha faze 4 (hat) mak hanesan: 1). Geodivesity assessment, 2). Geoheritage assessment, 3). Geoconservation assessment, no 4). Geotourism Assessment.

Bazeia bá planu estratejia USJTL iha 2020-2025 sei rekomenda geoarea ida bá UNESCO atu bele rekunhese hanesan geopark nasionál ida iha Timor-Leste. Tanba ne'e, antes atu rekomenda presiza apoiu husi ministeriu relevante sira, liuliu apoiu tomak husi Administrador Munisípiu Lautem no Autoridade Lokál sira hotu atu bele utiliza sitiu jeolojia sira ne'e hodi dezenvolve turismu komunitariu (pengembangan Desa Wisata) iha Suku Muapitine.

Sr. Joanito Fernandes (Devisaun Geoheritage no Geotourism) hateten katak "liuhusi sitiu jeolojia bele aselera lalais prosesu dezenvolvimentu turismu komunitariu (desa wisata), depois iha ona desa wisata, prosesu estabelesimentu geopark iha nivel nasional hodi submete bá UNESCO sei lalais liutan". Iha sitiu jeolojia 16 sira ne'e iha uniqueness no bele sai hanesan área ida ne'ebé iha elementu jeolojia atu preserva no konserva hodi sai hanesan patrimoniu natureza ida iha Timor-Leste. "Iha uniqueness husi estudu jeolojia. Tenki guarda nafatin no rekunhese sai hanesan patrimoniu ida hodi utiliza bá jeoturismu to'o estabelese geopark nasionál".

ASPIRE FOR TIMOR-LESTE TO GEOPARK
Share:

No comments:

Posts Kuñesidu

Arkivu

Posts Ohin

Ekipa Suporta

Presiza Ami Nia Ajuda Bele Liga Mai Ami Ho Numeru Telefone (+670) 7713 8761 / 7865 4423 Tuir Nesesidade ne'ebe Presija.